Ojcem pierwszej rodziny osadniczej prawdopodobnie był Wit, jego żony nie znamy. Troje dzieci Wita to: Jakub, Świętosław i Cecylia.
- Jakub, jego żony też nie znamy, choć wiemy, że miał co najmniej pięciu synów i jedną córkę Jadwigę. Z Jadwigą ożenił się chorąży drohicki Mikołaj z Ostrowca i osiadł w Strusach. Mieli dwóch synów i z jednego – Błażeja – powstaje w Strusach rodzina „Ostrowskich”, którym za ok 200 lat w księgach sądowych nadadzą nazwisko Strus.
- Świętosław; imienia żony nie znamy, wiemy, że miał tylko jednego syna Macieja. Jest to o tyle niezwykłe, że Świętosław, który żył stosunkowo długo, bo jeszcze w roku 1476. Mógł mieć wtedy ok. 40 lat. A więc tylko jedno dziecko nie było wynikiem jego wczesnej śmierci. Może przyczyną była niepłodność poporodowa lub śmierć jego żony i bezdzietność z drugą? Maciej, który miał trzech synów i trzy córki kontynuuje gałąź Świętosława.
- Cecylia. Wychodzi za mąż za Michała z pobliskiego Tarkowa. Ojciec i bracia powinni ją wyposażyć na życie z mężem, Michałem. Posag był wypłacany w gotówce. Jednak pierwsi osadnicy: Wit z synami musieli wiele inwestować (karczunek, budowa domu i zagrody) przy początkowo niewielkich dochodach z niewielkiej powierzchni ziemi uprawnej. Dlatego należny posag został zabezpieczony zastawem na części ziem. Musiało tego być sporo, bowiem wielkość nadania to 30 włók a do podziału tylko dwóch synów i córka. Wiemy, że typowa wielkość jednej wioski w tym czasie było to 10 włók. Nie wiemy ile Michał i Cecylia mieli dzieci w Tarkowie. Z pewnością wśród nich była córka Jadwiga. Kiedy doszło do planów wydania Jadwigi za mąż za Jana z Kożuchowa padła propozycja osiąścia Jana i Jadwigi w Strusach. Była ona dla wszystkich korzystna. Jan i Jadwiga otrzymali ziemię. Bracia Jadwigi w Tarkowie nie uszczuplali swego stanu posiadania wypłatą posagu, ponieważ Jadwiga otrzymała ziemię należąca do rodu. Bracia Jana w Kożuchowie nie musieli dzielić się z nim ziemią. Powstała nietypowa konstrukcja majątkowa: Jan zapisał wiano, zaś Jadwiga opatrzyła (zabezpieczyła męża) zapisem oprawy o czym świadczy zapis z 1521r. w Księdze Drohickiej: „Jadwiga córka o. Michała z Tarkowa i Cecylii zeznała, że jej mąż Jan z Kożuchowa zapisał jej wiano na połowie swych dóbr i ona zapisała mu oprawę na dobrach w Strusach”[1]. Wcześniej, w 1520 r.: „Jan Kożuchowski ze Strusów zastawił część w Kożuchowie Jakubowi synowi Mikołaja z Kożuchowa ”[2] prawdopodobnie jako zabezpieczenie pożyczki pieniędzy, które Jan wniósł do małżeństwa na budowę domu i zagrody w Strusach, w których Jan z Jadwigą osiedli w Strusach i wraz z sześcioma synami i jedną córką utworzyli kolejną rodzinę – Kożuchowskich, których podobnie jak Ostrowskich na przełomie XVI i XVII wieku pisarze sądowi nazwą Strusami.
[1] Księgi Drohickie: r.1521 nr. 1520-1521/3/k.77
[2] Księgi Drohickie: r.1521 nr. 1520-1521/3/k.13
1 komentarz
Wydaje się, że nie była to „nietypowa konstrukcja majątkowa”. Poza intercyzą praktykowano też umowę małżeńską zwaną „dożywociem”, a na to w tym wygląda wygląda. Panna młoda wnosiła posag (oprawę), zaś kawaler co najmniej tej samej wartości wiano ją zabezpieczające, czasem dodatkowo tzw. przywianek. Gdzie akurat w przytoczonym przypadku leżały grunty obu stron umowy nie ma istotnego znaczenia. Dzielę się wiedzą „z głowy”, nie zwykłem nadwyrężać mózgu zapamiętywaniem jej źródeł, ale kogo interesuje poszerzenie tematu zawsze może dotrzeć do odpowiednich źródeł.