Strona główna Miary i wagi w przeszłości

Miary i wagi w przeszłości

przez R.Strus
Miary

Na Podlasiu do końca I wojny światowej obowiązywały różne systemy miar. Poczynając od staropolskiego, przez nowopolski, warszawski do rosyjskiego wprowadzanego pod zaborem. Dla ułatwienia oceny miar w dokumentach źródłowych podaję zestawienie miar i wag.

I. Miary warszawskie (ujednolicenie systemu staropolskiego):

  • łokieć             – 59,55 cm
  • funt                – 0,41 kg
  • kwarta           – 0,71 litra
  • garniec          – 2, 83 litra
  • korzec            – 120, 60 litra

II. Miary nowopolskie:

długość

  • stopa              – 28,8 cm
  • łokieć             – 2 stopy = 57,6 cm
  • sążeń              – 3 łokcie – 6 stóp = 172,8 cm
  • pręt                 -7,5 łokcia – 15 stóp = 432 cm
  • mila                -14 816 łokci = 8534,3 m

powierzchnia

  • sążeń kwadr. – 36 stóp kwadr.
  • morga            – 300 prętów kwadr. = 0, 56 ha
  • włóka             – 30 mórg = 16,79 ha

objętość

  • kwaterka       – 0,25 litra
  • kwarta           – 4 kwaterki = 1 litr
  • garniec          – 4 kwarty = 4 litry
  • korzec            – 32 garnce = 128 litrów
  • sążeń sześc. – 216 stóp sześciennych

masa

  • łut                   – 2 dkg
  • uncja               – 2 łuty = 0,04 kg
  • funt                 – 32 (?-RS) łuty = 0, 4l kg
  • kamień           – 25 funtów = 10, 14 kg
  • cetnar             – 4 kamienie = 40,55 kg
  • kwintal           – 100 kg

III. Miary rosyjskie (wprowadzone w 1849 roku)

długość

  • cal                  – 2,54 cm
  • piędzia – 17,8 cm
  • stopa              – 30,48 cm
  • krok, około – 71 cm
  • arszyn – 71,1 cm
  • sążeń rosyjs. – 7 stóp = 2,13 m
  • wiorsta           – 1066, 80 m

objętość

  • kwarta           -3,07 l.
  • garniec          – 3,28 l.
  • wiadro           – 12, 3 l.
  • kadź               – 839,63 l.

masa

  •  pud                – 16,38 kg
  •  tona              – 61 pudów

Wykaz i opis jednostek mierniczych opracował Grzegorz Kowalski na podstawie: A. Weintrit, Dawne miary na ziemiach polskich, w: tegoż, Jednostki miar wczoraj i dziś. Przegląd systemów miar i wag na lądzie i na morzu, Gdynia 2010, s. 118-140.

Ta strona korzysta z ciasteczek aby świadczyć usługi na najwyższym poziomie. Dalsze korzystanie ze strony oznacza, że zgadzasz się na ich użycie. Akceptuj Czytaj więcej