Ks. Andrzej Strus

Ks. Andrzej Strus, salezjanin, zmarł w niedzielę, 12 czerwca 2005 r., około godziny 23:50, w wieku 67 lat, w 50 roku ślubów zakonnych i 41 posługi kapłańskiej. Urodził się 19 kwietnia 1938 r., w Siedlcach jako pierwszy z trzech braci. Ojciec Mikołaj i matka Marianna, niezależnie od niełatwych czasów i panującego ustroju politycznego w kraju, wychowywali go w głębokiej wierze chrześcijańskiej, pomagając przezwyciężyć próby i trudności życiowe, być autentycznym chrześcijaninem oraz wzrastać intelektualnie i duchowo.

Jako nastolatek po ukończeniu szkoły podstawowej zdecydował się pójść w ślady wuja Salezjanina ks. Józefa, późniejszego Przełożonego Inspektorii św. Stanisława Kostki. Andrzej wstąpił do niższego seminarium w Sokołowie Podlaskim w roku 1952, które wkrótce zostało zamknięte przez władze komunistyczne.

Z tego powodu przeniósł się do liceum salezjańskiego w Różanymstoku. 27 kwietnia 1954 r., mając 16 lat, napisał do przełożonego domu salezjańskiego w Różanymstoku podanie z prośbą o przyjęcie go jako kleryka do Towarzystwa Salezjańskiego: «Już od młodych lat pragnąłem zostać kapłanem(…) Moim zdaniem mam już dostateczne pojęcie o życiu i obowiązkach kapłana, a obserwując z uwagą działalność Zgromadzenia i jestem przekonany, że ten tryb życia zgadza się z moimi upodobaniami(…). Jestem przekonany, że z Bożą pomocą wytrwam w moim powołaniu».

Pisane wówczas słowa ukazują młodzieńczy entuzjazm, zdolność do refleksji oraz zdecydowany charakter Andrzeja. Życie, które jest dokładnym sprawdzianem charakteru, pokaże, że będzie się on starał realizować swoje powołanie pełne miłości do Boga i człowieka jako dar i zobowiązanie.

Latem 1954 r. rozpoczął nowicjat w Czerwińsku, który ukończył złożeniem pierwszych ślubów zakonnych 2 sierpnia 1955 roku. W latach 1955-1957 odbywa studia filozoficzne w Woźniakowie, podczas których musi się zmierzyć z trudnym doświadczeniem walki o życie. Przez dwa lata będzie go nękała, nie do końca rozpoznana, choroba. Zaatakowała go z wielką siłą latem 1955 r. a została pokonana w 1957 r., kiedy to ostatecznie rozstaje się ze szpitalem, w którym przebywał aż cztery długie okresy.

W jego zapiskach czytamy że był gotów na śmierć uważając swoją chorobę «za sytuację beznadziejną», jednocześnie pokładał ufność w Bogu: «ślubowałem Panu żyć dobrze i unikać grzechu» (21 września 1955). Wyszedł z tej choroby z duszpasterskim pragnieniem bycia blisko tych, którzy cierpią na ciele i duchu. Jako kapłan, kiedy nadarzy mu się okazja pracy w szpitalu, będzie zawsze bardzo wrażliwy na sytuację ludzi chorych.

31 stycznia 1959 r., jak sam mówił, doświadczył wyjątkowego przeżycia, którego nie był w stanie sam opisać. Doznał niezwykłej łaski i czuł potrzebę aby «całkowicie oddać się Bogu przez wstawiennictwo Najświętszej Maryi Panny». Andrzej zachowa na zawsze w stosunku do Matki Niebieskiej «duszę dziecka». To Ją będzie wzywał w najważniejszych chwilach swojego życia i będzie się zawierzał Jej matczynej opiece, propagował nabożeństwo, odmawiał różaniec, jak również zachowa tradycje ludowe jak np., ozdabianie figurki Matki Bożej kwiatami, zwłaszcza w miesiącu maju.

Asystencję salezjańską odbył w trzech domach: w Szczecinie Wielgowie (1957-58), w Czerwińsku (1958-59) oraz w Łodzi, przy ulicy Wodnej (1959-60).

W ten sposób zdobył doświadczenie w zakresie pedagogiki salezjańskiej starając się – jak powiedziałby błogosławiony Filip Rinaldi, trzeci następca Księdza Bosko – rozsiewać «tę szczególną atmosferę, któremu przyciąga i pozyskuje młodzież, wspiera życzliwością dobrych i niekłamaną tolerancją ze strony złych ».

W latach 1960-64 odbywa studia teologiczne w Lądzie nad Wartą przygotowując się do kapłaństwa. świadomy ogromnego daru i wagi misji jaka go oczekuje i myśląc o swojej przyszłości pisał w 1962 r. z okazji otrzymania posług akolity i egzorcysty: «Jako kapłan, muszę przygotować się do nieustannych poświęceń i jako że bardzo łatwo się zniechęcam zawierzę się Matce Najświętszej i za Jej wstawiennictwem Najświętszemu Sercu Jezusowemu, abym sam nic nie czynił z mojej woli. Następnie wyliczał postanowienia, którym chciał byś wierny: 1. Pokora poprzez nieustanne posłuszeństwo przełożonym; 2. wierność regułom w małych rzeczach: codzienna lektura; 3. umiłowanie Maryi poprzez umartwienia oraz umiłowanie Najświętszego Serca poprzez akty strzeliste. Dodatkowe postanowienie: częste nawiedzenia Najświętszego Sakramentu oraz umiłowanie obrzędów świętych. Matko Przenajświętsza jestem Twój».

Postanowienia te ks. Andrzej często ponawiał; ukazują one jego pragnienie przynależenia do Boga i udoskonalania swojego życia duchowego. Z wielką radością dnia 7 czerwca 1964 r., w Lądzie nad Wartą przyjął święcenia kapłańskie. Przez dwa lata, 1964 – 1966 r., pełnił obowiązki rektora kościoła parafialnego pod wezwaniem św. Teresy w Łodzi i był odpowiedzialny za katechizację. W 1967 r., ze względu na swoje zamiłowania i zdolności, zostaje posłany na studia w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. W 1968 roku otrzymuje tytuł licencjacki z teologii biblijnej.

Podążając za swoim wyraźnym zainteresowaniem Pismem świętym w 1969 roku udaje się do Rzymu, do Salezjańskiego Instytutu San Tarcisio i rozpoczyna studia na Papieskim Instytucie Biblijnym. W 1971 roku otrzymuje licencjat z nauk biblijnych. Kolejnym etapem jest podróż do Jerozolimy, będącej celem i marzeniem każdego gorliwego badacza nauk biblijnych. W 1972 roku zdobywa dyplom z nauk biblijnych Élève titulaire de l’École Biblique et Archéologique Française. Po powrocie do Rzymu przez rok pomagał w parafii diecezjalnej Marcellina pod Rzymem i jednocześnie kontynuował studia na Papieskim Instytucie Biblijnym. W 1973 roku powrócił do Rzymu i podjął pracę jako asystent na Papieskim Uniwersytecie Salezjańskim.

10 czerwca 1976 roku obronił pracę doktorską na Papieskim Instytucie Biblijnym, którą napisał pod kierownictwem ks. prof. Luis Alonso Schökel, a zatytułowaną Nomen-Omen. Poétique sonore des noms propres dans le Pentateuque et les Livres historiques?. Rozprawa ta została następnie opublikowana na łamach „Analecta Biblica” W 1978 r. wraz z rozpoczęciem roku akademickiego 1976/7 został mianowany adiunktem. W latach 1976/77-1979/80 prowadził wykłady w studentacie teologicznym w Lądzie nad Warta, a w latach 1980/81-1985/86 w studentacie filozoficznym w Kutnie-Woźniakowie. Należał do rady domowej od 1982 do 1986. Podczas pracy w Polsce powracał do Rzymu, aby prowadzić wykłady na UPS-ie.

W 1986 r., został mianowany odpowiedzialnym za studia w Instytutcie Teologicznym „San Paolo” w Cremisan w Ziemi świętej, gdzie przebywał do końca 1990. Przez dwa lata, od 1991 do 1992, przebywał w Lubumbashi w Zairze (obecnie Republika Demokratyczna Kongo), jako profesor zaproszony przez Instytut Teologiczny św. Franciszka Salezego. 27 lipca 1992 r., po otrzymaniu nominacji na profesora nadzwyczajnego na Papieskim Uniwersytecie Salezjańskim, wrócił do Rzymu, gdzie oddał się pracy z jeszcze większym zapałem.

Oprócz zajęć na uniwersytecie, w roku akademickim 1996/97 prowadził wykłady w sekcji turyńskiej Wydziału Teologicznego naszego uniwersytetu. 26marca 2004 roku otrzymał nominację na profesora zwyczajnego przy Katedrze Pisma świętego (Starego Testamentu) na wydziale teologii w Papieskim Uniwersytecie Salezjańskim. Kompetencja ks. Andrzeja jako naukowca i wykładowcy nauk biblijnych jest udokumentowana licznymi artykułami oraz publikacjami napisanymi przez niego samego lub które powstały pod jego redakcją.

Aby służyć z głębszą znajomością Słowa Bożego duchowości salezjańskiej i biblijnie rozumieć charyzmat misji Zgromadzenia, utworzył w 1982 r., wraz ze współbraćmi, Międzynarodowe Stowarzyszenie Biblistów Salezjańskich (ABS). W 1993 roku został mianowany przez Księdza Generała sekretarzem tego stowarzyszenia na okres sześciu lat, a w latach 1999-2004 został jego przewodniczącym. Z ogromnym entuzjazmem i kompetencją kierował stowarzyszeniem, o czym świadczą organizowane przez niego liczne sympozja międzynarodowe, jak np., IV (od 27 sierpnia do 3 września1999 r.) w Cremisan na temat: „Słowo Boże i formacja salezjańska” i ostatnie V (które trwało od 27 grudnia 2004 r., do 3 stycznia 2005 r.), w Krakowie na temat: „Lectio divina i życie salezjańskie”.

Jego zainteresowania były zwrócone również ku archeologii. Już w latach 1975-1976 brał udział w wykopaliskach w Ziemi świętej. Skoncentrował się w szczególności na miejscowości Beit Gemal, gdzie w 1986 r., rozpoczął pierwsze prace badawcze.

Kierował następnie wielokrotnie pracami wykopaliskowymi, prowadzonymi najczęściej czasie wakacji poświęcając się z ogromną pasją eksplorowaniu stanowisk archeologicznych w starożytnej miejscowości Khirbet Fattir-Beit Gemal, miejscu, gdzie według tradycji miało zostać złożone ciało św. Szczepana męczennika. Rezultaty tych badań można znaleźć w książkach oraz różnych artykułach zamieszczonych w biuletynie Stowarzyszenia Biblistów Salezjańskich.

Ks. Andrzej Strus przeżył swoje powołanie salezjańskie i kapłańskie jako wykładowca, wychowawca, formator i duszpasterz. Był współbratem o bezkompromisowej wierze, solidnej i dającej świadectwo duchowości, mocno utożsamiony ze swoim powołaniem, w pełni oddany specyficznej misji, co było widoczne zwłaszcza w jego obowiązkach akademickich. Jako naukowiec i wykładowca był zawsze gotowy podjąć się wszelkich obowiązków o jakie go proszono. Przekonany, że „praca jest uzewnętrznieniem miłości” oddał się z ogromna pasją i roztropnością różnym obowiązkom jakie Opatrzność postawiła na jego drodze. Wykładowca w centrach formacyjnych i naukowych w Polsce, kierownik studiów i profesor w Cremisan, profesor w Lubumbashi, w Turynie i w Rzymie, odznaczał się wiedzą i kompetencją.

Studenci wspominają ks. Andrzeja jako eksperta i doskonale przygotowanego profesora, uprzejmego, serdecznego i zawsze gotowego do pomocy, by swoim doświadczeniem wprowadzać w misterium Słowa Bożego. Charakteryzowały go powaga naukowa, odpowiedzialność dydaktyczna, podejście formacyjne i duchowe. Chętnie odpowiadał na prośby o posługę duszpasterską w parafiach, w grupach apostolskich i wspólnotach zakonnych. Ks. Andrzej realizował motto salezjańskie „Da mihi animas” będąc w pełni do dyspozycji Zgromadzenia, które zawsze mogło liczyć na jego pomoc, zarówno w posłudze duszpasterskiej jak w nauczaniu. Każdy moment życia ma swoją wartość i stanowi punkt odniesienia do tego, co przedkłada się ponad miejsce i czas: ostatecznie do tego, co jest wieczne, to znaczy do Boga.

W każdej chwili swojego życia ks. Andrzej starał się odpowiedzieć Bogu, który go powołał poprzez znaki czasu, możliwości oraz osoby, które stawiał na jego drodze. Wszystko w życiu człowieka jest drogą ukazywaną i kierowaną przez Ducha świętego, aby było harmonijne i fascynujące jako ludzkie echo boskiej muzyki. Jako kapłan i Salezjanin, ks. Andrzej pozostawił nam przykład życia ściśle związanego ze swoją profesją zakonną. Był wierny życiu, które przepełniała modlitwa i obowiązki zakonne. «Jego pobożność ujawniała się w tradycyjny sposób i była dogłębnie szczera. Dużo czasu spędzał na modlitwie, zwłaszcza na dziękczynieniu po Mszy świętej, podczas którego klęczał przez dłuższy czas.

Ujawniał również znaczną i głęboką pobożność maryjną» (świadectwo ks. A. Giraudo).

Był gorliwy w swojej działalności apostolskiej. Przez wiele lat w soboty i niedziele posługiwał w klinice „Villa Valeria” w Rzymie, a przy ul. Carraresi prowadził konferencje „Mateusz 25” zrzeszającą grupę ludzi świeckich. Podczas świąt Bożego Narodzenia i Wielkiej Nocy pomagał w parafii pod wezwaniem św. Feliksa w Cantalici, w prowincji Rieti, a w czasie wakacji pomagał w parafii w Wernau am Necker w Niemczech. W latach 1980-82 służył pomocą uchodźcom z Polski w parafii Angeli Custodi znajdującej się przy Piazza Sempione w Rzymie.