W monografii Strusów (Wiraszka 2014) autor wymienia Cecylię, żonę Michała z Tarkowa. Z córką Cecylii, Jadwigą ożenił się Jan z Kożuchowa, tworząc gałąź Strusów Kożuchowskich. Na stronie 42 książki, autor lokuje Cecylię jako siostrę(?) Wita, na str.43 – jako siostrę(?) Jakuba i Świętosława.
Moim zdaniem Cecylia była córką Świętosława. Gdyby była siostrą Wita, którego synowie w roku 1468 już byli świadkami, nie sposób byłoby racjonalnie uzasadnić zapisu posagu i wiana jej córki Jadwigi w roku 1521. Wit osiada w Strusach przed rokiem 1429., i nie żyje w roku 1476. A jego siostra z mężem zapisują sobie posag i wiano w roku 1521? Za duże jest przesunięcie w czasie. Z tego samego powodu trudno Cecylię uznać za córka Wita. Jeśli była wnuczką Wita, to kim był jej ojciec? Jakub czy Świętosław?
W znalezieniu odpowiedzi na to pytanie pomóc może zapis poborcy podatku dla Króla Jegomości, sędziego drogickiego Jana Grota z roku 1580, znany z pracy (Jabłonowski 1908,25). Więcej o tym podatku we wpisie: „Cześnikowie i niedział”. Z ziemi w Strusach podatek płaciły dwie wspólnoty cześników. W ich imieniu płacili: Kacper Strus z 10 włók ziemskich po 15 groszy i Andrzej Rembiszewski z 2,5 włók ziemskich, też po 15 groszy. Wspólnota reprezentowana przez Kacpra płaci podatek z 80% ziemi uprawianej w Strusach. Druga, reprezentowana przez Andrzeja, płaci podatek z 20%.
Nieznaną postacią jest Andrzej Rembiszewski z Rembiszewa (obecnie Remiszewa) położonego między Repkami i Sokołowem Podlaskim. Andrzej płacił podatek za wspólnotę posiadającą 1/5 powierzchni Strus, sam mieszkając w odległym 15 km Remiszewie. Pod nazwiskiem Rembiszewski nie pojawia się on w kwerendzie Ksiąg Drohickich. Być może był to Andrzej s. Stanisława (SSw-05), ożeniony w Remiszewie, który wraz z rodzonymi braćmi Janem i Augustynem oraz stryjecznym bratem Janem s. Piotra (SSw-08) tworzyli w Strusach odrębną wspólnotę gruntową potomnych Jana z Kożuchowa posiadającą około 20% ziemi w Strusach. Słowo „około” zawiera zarówno niedokładności pomiaru, jak i ewentualny współczynnik korekty ówczesnej „optymalizacji podatkowej”.
Piąta część dziedziny Wita jest porównywalna z ilością ziemi, jaka wypadałaby na Cecylię po podziale części Świętosława (połowa po Wicie) na jego dzieci: Wojciecha i Cecylię. Przydałoby się tu poświadczenie z Ksiąg Drohickich dot. Tarkowa z przełomu XV i XVI wieku.
Zobaczmy jak wyglądałby podział, gdyby Cecylia był córką Jakuba. Wtedy Jadwiga byłaby jednym z siedmiorga rodzeństwa Jakuba. Arytmetycznie przypadałaby na nią siódma część z połowy własności Wita, czyli 7% powierzchni Strus. Życie jest bogatsze od arytmetyki, jednak gdyby Jadwiga, byłaby wnuczką Jakuba, trudno byłoby:
- płacić podatek od piątej części użytkując część czternastą,
- i co ważniejsze – wyżywić sześć rodzin dzieci i dwadzieścia dwoje wnuków Jana i Jadwigi z tak małej ilości ziemi. Tu zadziałałoby podstawowe prawo przyrody – ograniczenie rozwoju populacji z powodu braku pożywienia.
Z tych powodów uważam, że Cecylia nie mogła być córką Jakuba. Do czasu pojawienia się nowych faktów dotyczących Cecylii, przypisałem ją do gałęzi Świętosława.
A zdjęcie ilustracyjne przedstawia kwiat azalii o wdzięcznej nazwie: Cecylia.